Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh: hiện thân cao đẹp của chủ nghĩa yêu nước hiện đại Việt Nam.
1. Nguyễn Ái Quốc - một nhà yêu nước vĩ đại.
Trước khi trở thành người cộng sản, Nguyễn Ái Quốc là một người yêu nước nồng nhiệt. Con đường dẫn ông đến với chủ nghĩa Lê-nin cũng xuất phát từ lòng yêu nước. Vì nóng lòng cứu nước, nên khi nhận thấy Quốc tế 3 tuyên bố ủng hộ cuộc đấu tranh giải phóng các dân tộc thuộc địa bằng hành động cụ thể, thiết thực, còn Quốc tế 2 chỉ dừng lại trên lời nói, nên ông đã bỏ phiếu tán thành Quốc tế 3.
Tuy đã gia nhập hàng ngũ cộng sản, Nhưng toàn bộ tâm niêm, ý chí và hoạt động của ông Nguyễn Vẫn chỉ tập trung vào mục tiêu duy nhất là cứu nước, giải phóng dân tộc. Viên Bộ trưởng Bộ thuộc địa Pháp e ngại trước hoạt động hăng say của ông, đã triệu tập ông Nguyễn lên gặp, vừa đe dọa vừa dụ dỗ, nhưng ông đã khảng khái đáp lại: “Tự do cho đồng bào tôi, độc lập cho Tổ quốc tôi, đó là tất cả những gì tôi muốn, tất vả những gì tôi hiểu”.
Thời kỳ hoạt động ở Trung Quốc, vào giữa những năm 20 của thế kỷ trước, có người hỏi: “Ông là người cộng sản hay là người theo chủ nghĩa Tôn Dật Tiên?”. Ôn trả lời: “Tôi vẫn là tôi ngày trước, một người yêu nước”. Ông nguyễn luôn luôn công khai quan điểm và mục tiêu chính trị của mình. Ngay từ năm 1924, tại Moskva - trung tâm đầu não của Quốc tế cộng sản, Nguyễn Ái Quốc đã dõng dạc khẳng định: “Chủ nghĩa dân tộc là một động lực lớn của đất nước… Người ta sẽ không thể làm gì cho người An Nam nếu không dựa trên cái động lực vĩ đại và duy nhất của họ”.
Cần hiểu đúng khái niệm chủ nghĩa dân tộc mà Nguyễn Ái Quốc dùng ở đây - như Mác đã nói - “không phải theo cái nghĩa như giai cấp tư sản đã hiểu”. Chủ nghĩa dân tộc bản xứ mà Nguyễn Ái Quốc đề cập chính là chủ nghĩa yêu nước và tinh thần dân tộc chân chính của nhân dân Việt Nam đã được hun đúc qua hàng nghìn năm lịch sử. Do sự phân hóa giai cấp ở Đông Dương và Việt Nam chưa diễn ra triệt để như ở phương Tây, các dân tộc thuộc địa còn phải đấu tranh chống chủ nghĩa đế quốc, giành độc lập dân tộc, thì ở đó, đấu tranh dân tộc vẫn là một động lực lớn của lịch sử.
Từ lập luận đó, Nguyễn Ái Quốc kiến nghị về Cương lĩnh hành động của Quốc tế Cộng sản: “Phát động chủ nghĩa dân tộc nhân danh Quốc tế cộng sản… Khi chủ nghĩa dân tộc của họ thắng lợi, … nhất định chủ nghĩa dân tộc ấy sẽ biến thành chủ nghĩa quốc tế. Điều này, hoàn toàn trùng hợp với ý Ăng-ghen đã nói: Những tư tưởng dân tộc chân chính trong phong trào công nhân bao giờ cũng là những tư tưởng quốc tế chân chính”.
Có thể thấy, xuất phát từ vị trí của người dân thuộc địa mất nước, từ truyền thống dân tộc, Nguyễn Ái Quốc đã đánh giá rất cao sức mạnh của chủ nghĩa yêu nước và tinh thần dân tộc, coi đó là động lực lớn mà những người cách mạng phải nắm vững và giương cao, không để ngọn cờ dân tộc bị lợi dụng trong tay bất cứ lực lượng chính trị cơ hội nào khác.
Sau Cách mạng tháng Tám thành công, trả lời các nhà báo nước ngoài, Chủ tịch Hồ Chí Minh tuyên bố: “Tôi chỉ có một ham muốn, ham muốn tột bậc, là làm sao cho nước ta hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ai cũng có cơm ăn, áo mặc, ai cũng được học hành”. Đọc báo cáo chính trị tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ II của Đảng (1951), Chủ tịch Hồ Chí Minh một lần nữa đã khẳng định: “Dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước. Đó là truyền thống quý báu của ta. Từ xưa đến nay, mỗi khi Tổ quốc bị xâm lăng, thì tinh thần ấy lại sôi nổi, nó kết thành một làn sóng vô cùng mạnh mẽ, to lớn, nó nhấn chìm tất cả lũ bán nước và cướp nước”. Từ đó, Người yêu cầu Đảng phải ra sức “phát triển tinh thần yêu nước của dân ta”, phải làm cho tinh thần đó “được đem thực hành vào công việc yêu nước, công việc kháng chiến”.
Trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân, đế quốc, bảo vệ độc lập dân tộc, Người thường xuyên nhắc nhở cán bộ ta: “Hễ là người Việt Nam thì ai cũng có lòng yêu nước, ghét giặc”, “Đã là con Lạc, cháu Hồng thì ai cũng có ít hay nhiều lòng ái quốc”, vì vậy phải ra sức phát triển nó lên. Nói chuyện tại Hội nghị học tập của cán bộ ngành tư pháp (1950), Người đã phát biểu: “Trước hết phải đề cao lòng yêu nước, thương đồng bào, phải căm ghét bọn thực dân xâm lược và bè lũ tay sai của chúng… Nghĩ cho cùng, vấn đề tư pháp, cũng như mọi vấn đề khác trong lúc này là vấn đề ở đời và làm người. Ở đời và làm người là phải thương nước, thương dân, thương nhân loại đau khổ, áp bức. Phải làm sao đóng góp vào việc làm cho nước được độc lập, dân được tư do, hạnh phúc, nhân loại khỏi đau khổ…”.
Chủ tịch Hồ Chí Minh là tấm gương sáng trong việc phát huy tinh thần yêu nước của nhân dân vào công cuộc kháng chiến, kiến quốc. Người nói: “Sau 80 năm bị đô hộ, cái gì ta cũng thiếu thốn, chỉ có lòng yêu nước của dân ta là dồi dào”. Để xây dựng nền tài chính quốc gia và ngân sách quốc phòng, ngày 4/9/1945, Người ký sắc lệnh đặt ra “Quỹ Độc lập” và gửi thư kêu gọi các tầng lớp nhân dân hưởng ứng “Tuần lễ vàng” ủng hộ Chính phủ. Chỉ trong một thời gian ngắn, từ ngày 17 đến 24/9/1945, nhân dân cả nước, đặc biệt ở các thành phố, đã tự nguyện đóng góp được 370kg vàng, 10 triệu đồng (tiền Đông Dương) vào Quỹ Độc lập và 40 triệu đồng vào Quỹ đảm bảo quốc phòng. Đó là biểu hiện của lòng yêu nước dồi dào và sốt sắng của nhân dân.
Để đẩy mạnh kháng chiến mau đến thắng lợi, năm 1948, Chủ tịch Hồ Chí Minh phát động “phong trào thi đua yêu nước”. Hưởng ứng lời kêu gọi và cổ vũ của Người, một phong trào yêu nước sôi nổi đã rầm rộ phát triển trong các ngành, các giới, các địa phương. Từ trong phong trào đó đã xuất hiện những điển hình xuất sắc, được tuyên dương Anh hùng lao động và Chiến sĩ thi đua toàn quốc, tiêu biểu như các anh hùng La Văn Cầu, Nguyễn Thị Chiên, Ngô Gia Khảm, Trần Đại Nghĩa…
Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, chủ nghĩa yêu nước Việt Nam đã được Người nâng cao lên một bước. Khẩu hiệu “Không có gì quý hơn Độc lập, Tự do” được Chủ tịch Hồ Chí Minh đưa ra vào lúc đế quốc Mỹ đem máy bay ra miền Bắc, ném bom, bắn phá, giết hại đồng bào ta, tàn phá đất nước ta. Lời kêu gọi của lãnh tụ kính yêu đã có sức lay động mạnh mẽ, biến sức mạnh của lòng yêu nước và ý chí căm thù của quân dân ta thành chủ nghĩa anh hùng cách mạng vô song, đưa đến thắng lợi vĩ đại mùa xuân năm 1975, hoàn thành sự nghiệp vẻ vang: giải phóng miền Nam, thống nhất Tổ quốc.
Trước khi vĩnh biệt chúng ta, Người còn căn dặn trong Di chúc: “Mỗi địa phương (thành phố, làng xã) cần xây dựng vườn hoa và bia kỷ niệm ghi sự anh dũng hy sinh của các liệt sĩ để đời đời giáo dục tinh thần yêu nước cho nhân dân ta”.
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã để lại một danh ngôn bất hủ: “Các vua Hùng đã có công dựng nước, Bác cháu ta phải cùng nhau giữ lấy nước”. Câu nói đó đã kết nối chủ nghĩa yêu nước truyền thống với chủ nghĩa yêu nước Hồ Chí Minh thành mộ thể thống nhất, trong sự phát triển liền mạch của chủ nghĩa yêu nước Việt Nam.
Linh Phụng
(Nguồn: Bác Hồ với miền Nam, Hoạt động quốc tế của Nguyễn Ái Quốc)
