Lãnh thổ nước ta bao gồm phần đất liền, vùng trời, đảo và quần đảo trên Biển Đông. Vì vậy, bảo vệ chủ quyền biển, đảo có ý nghĩa quan trọng trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ đất nước. Ngày 29/4/1975, trước khi miền Nam hoàn toàn giải phóng, các đảo, quần đảo, đặc biệt là quần đảo Trường Sa nước ta được lược lượng cách mạng giải phóng.
Trong cuộc tổng tiến công mùa xuân năm 1975, Bộ Chính trị, Quân ủy Trung ương đã nắm bắt thời cơ, quyết định tổ chức lực lượng ra giải phóng các đảo, quần đảo Việt Nam. Ngày 04/4/1975, thay mặt Thường vụ Quân ủy và Tổng tư lệnh, Đại tướng Võ Nguyên Giáp gửi một bức điện cho Khu ủy, Bộ Tư lệnh Quân khu V và Bộ Tư lệnh Hải quân, chính thức giao nhiệm vụ giải phóng quần đảo Trường Sa, trong đó chỉ rõ: "Theo chỉ thị của Bộ Chính trị, Thường vụ Quân ủy giao nhiệm vụ cho Khu ủy, Quân khu ủy, Bộ Tư lệnh Quân khu V và Bộ Tư lệnh Hải quân khẩn trương nghiên cứu kế hoạch tác chiến và tiến hành mọi công tác chuẩn bị để khi có thời cơ thì kịp thời giải phóng quần đảo Trường Sa, coi đó là một nhiệm vụ rất quan trọng". Đồng thời, Bộ Tổng tham mưu quyết định điều Sở chỉ huy tiền phương của Bộ Tư lệnh Hải quân di chuyển vào Đà Nẵng chuẩn bị cho nhiệm vụ tác chiến giải phóng khu vực biển đảo.
Bộ đội ta giải phóng đảo Song Tử Tây. Ảnh tư liệu
Ngày 29/3/1975, Chính ủy, Tư lệnh Quân khu V chỉ đạo Sư 2 do đại tá Nguyễn Chơn, Sư đoàn trưởng Sư 2, điều ngay bộ phận pháo Trung đoàn 367, tiểu đoàn 4 (Trung đoàn 38), đơn vị đặc công giao cho lực lượng hải quân chỉ huy để tham gia chiến dịch.
Ngày 9/4/1975, Cục Quân báo phát hiện quân đội Sài Gòn bắt đầu rút quân khỏi các đảo, Quân ủy trung ương đã phát đi bức điện tối khẩn vào Quân khu V, với nội dung: "Các anh cho kiểm tra lại ngay và chỉ thị cho lực lượng ta hành động kịp thời theo phương án đã định. Nếu để chậm, có thể quân nước ngoài chiếm trước, vì hiện nay một số nước ngoài đang có ý đồ xâm chiếm".
Ngày 13/4/1975, Đại tướng Võ Nguyên Giáp điện cho tướng Chu Huy Mân, Tư lệnh Quân khu V dặn dò rất cụ thể: “Thời cơ cụ thể đánh chiếm là: a) Nếu địch đã rút toàn bộ hoặc rút đại bộ phận thì đánh chiếm ngay. Nếu quân nước ngoài đánh chiếm trước thì đánh chiếm lại; b) Nếu địch mới có triệu chứng rút hoặc bắt đầu rút thì theo dõi, kịp thời đánh chiếm khi địch rút đại bộ phận; c) Khi tình hình chung của địch nguy khốn, nhất là tình hình địch ở trọng điểm, thì đánh chiếm ngay. Hai thời cơ cụ thể trên do anh theo dõi và quyết định. Thời cơ cụ thể thứ ba tôi sẽ kịp thời báo anh khi xuất hiện".
Lực lượng của ta tiến ra Trường Sa chỉ gồm ba chiếc tàu vận tải của Đoàn 125 - đoàn tàu không số huyền thoại và Đoàn 126 đặc công nước do thượng tá Mai Năng chỉ huy. 4 giờ 30 phút, ngày 14/4/1975, quân ta tiến công vào đảo Song Tử Tây. 5 giờ sáng, lá cờ đỏ sao vàng bay trên đỉnh cột cờ Song Tử Tây, toàn bộ quân địch bị bắt sống. Mất đảo Song Tử Tây, hệ thống phòng thủ của quân Việt Nam cộng hòa trên đảo Trường Sa suy yếu. Quân địch vội cho các tàu HQ16, HQ402 từ Vũng Tàu ra phản kích. Tiếp đó, ngày 25/4, quân ta tiến công đánh chiếm đảo Sơn Ca. Ngày 27/4, ta làm chủ đảo Nam Yết. Ngày 28/4 ta tiếp tục làm chủ đảo Sinh Tồn. 9 giờ sáng ngày 29/4, phân đội chiến đấu cuối cùng của Trung đoàn 126 trong chiến dịch đã hoàn thành công tác đổ bộ chiến đấu và hoàn toàn làm chủ đảo Trường Sa Lớn. Quân ta kết thúc nhiệm vụ chiến đấu đặc biệt quan trọng giải phóng và bảo về chủ quyền biển, đảo.
Việc giải phóng quần đảo Trường Sa nói riêng và các đảo trên Biển Đông nói chung là thắng lợi có ý nghĩa chiến lược, góp phần to lớn vào thắng lợi của toàn dân tộc, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước. Chiến công này không chỉ tô thắm truyền thống hào hùng của Hải quân nhân dân Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước mà còn thể hiện tinh thần quyết chiến quyết thắng, khát vọng giải phóng dân tộc của quân và dân ta.
Như Huỳnh - Tổng hợp
(Nguồn: Tuổi Trẻ,Tiền phong, Hà Nội mới, Cổng Thông tin điện tử Thành phố Đà Nẵng)
