Tiểu sử tóm tắt

       Đồng chí Hà Huy Tập sinh ngày 24/4/1906, trong gia đình nhà nho yêu nước tại làng Kim Nặc, tổng Thổ Ngọa, nay thuộc xã Cẩm Hưng, huyện Cẩm Xuyên, tỉnh Hà Tĩnh. Sinh ra và lớn lên trên vùng đất giàu truyền thống yêu nước và cách mạng, đồng chí đã sớm tiếp thu, hình thành nên nhân cách và nghị lực sống có lý tưởng vì dân, vì nước.

       Năm 13 tuổi (1919), đồng chí Hà Huy Tập thi đỗ thủ khoa tại trường tỉnh và được đặc cách vào thẳng trường Quốc học Huế; năm 1923, tốt nghiệp Quốc học Huế với tấm bằng loại ưu và vào dạy học tại trường tiểu học Pháp - Việt, thị trấn Nha Trang. Năm 1926, chuyển về dạy ở trường Cao Xuân Dục, thành phố Vinh. Đồng chí Hà Huy Tập tham gia hoạt động trong tổ chức Hội Phục Việt (sau đổi thành Hội Hưng Nam), tuyên truyền, giáo dục, giác ngộ cách mạng cho học sinh, công nhân, nông dân; tổ chức quần chúng đấu tranh chống bọn thực dân, phong kiến. Thấy rõ sự phát triển của Hội Hưng Nam và vai trò của đồng chí Hà Huy Tập, chính quyền thực dân Pháp đã tìm mọi cách loại đồng chí ra khỏi phong trào công nhân. Hiểu rõ âm mưu, thủ đoạn của địch, Hội Hưng Nam đã chuyển đồng chí Hà Huy Tập vào Sài Gòn hoạt động. Trong thời gian ở Sài Gòn, đồng chí Hà Huy Tập cùng một số đồng chí trong Hội Hưng Nam sáng lập ra Kỳ bộ Việt Nam cách mạng Đảng ở Nam kỳ do đồng chí Nguyễn Đình Kiên làm Bí thư, đồng chí Hà Huy Tập làm thư ký.

       Tháng 12/1928, đồng chí Hà Huy Tập rời Sài Gòn sang Trung Quốc hoạt động, được Quốc tế Cộng sản cử sang học tại trường Đại học Phương Đông (Liên Xô). Tháng 3/1932, đồng chí Hà Huy Tập tốt nghiệp trường Đại học Phương Đông và ở lại Liên Xô hoạt động. Giữa năm 1933, đồng chí Hà Huy Tập bí mật về Trung Quốc hoạt động cách mạng, tham gia Ban Chỉ huy ở ngoài của Đảng Cộng sản Đông Dương; triển khai công tác chuẩn bị và tổ chức Đại hội lần thứ nhất của Đảng.

       Giai đoạn tháng 7/1936 đến 3/1938, đồng chí Hà Huy Tập hoạt động cách mạng với cương vị là Tổng Bí thư của Đảng. Từ Hội nghị lần thứ 3 (khóa I) Ban Chấp hành Trung ương Đảng tháng 3/1938, đồng chí thôi giữ chức Tổng Bí thư, nhưng vẫn tham gia Ban Thường vụ.

       Ngày 1/5/1938, trong khi đang đi công tác, Tổng Bí thư Hà Huy Tập bị địch bắt, đưa về giam tại Khám Lớn, Sài Gòn. Ngày 28/8/1941, thực dân Pháp xử bắn đồng chí Hà Huy Tập. Đồng chí đã hy sinh anh dũng ở tuổi 35, để lại tấm gương kiên trung, bất khuất, hiến dâng trọn đời cho sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc ta.

       Những cống hiến của đồng chí Hà Huy Tập cho cách mạng Việt Nam

       Với 35 tuổi đời, trải qua gần 16 năm hoạt động cách mạng, trong đó có gần 2 năm giữ cương vị Tổng Bí thư của Đảng (tháng 7/1936 đến tháng 3/1938), với nhiều bí danh và tên gọi khác nhau, đồng chí Hà Huy Tập đã có nhiều chủ trương, quyết sách cùng với tập thể Ban Chấp hành Trung ương lãnh đạo cách mạng nước ta vượt qua nhiều khó khăn, thử thách. Đồng chí Hà Huy Tập đã cống hiến trọn đời cho sự nghiệp cách mạng của Đảng và của dân tộc ta, cụ thể là:

       Một là, đồng chí Hà Huy Tập là một nhà lãnh đạo cách mạng tài năng của Đảng, không ngừng chăm lo xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng và tổ chức.

       Đồng chí Hà Huy Tập là người chủ công xây dựng các văn kiện và chủ trì Đại hội Đảng năm 1935. Tại Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng tháng 7/1936, đồng chí Hà Huy Tập được phân công về nước tổ chức lại Ban Chấp hành Trung ương và khôi phục tổ chức của Đảng. Ngay sau đó, đồng chí đã sáng suốt quyết định chuyển trụ sở của Đảng từ nước ngoài về xã Bà Điểm, huyện Hóc Môn, tỉnh Gia Định. Quyết định này có ý nghĩa quan trọng, tạo điều kiện trong việc đảm bảo sự lãnh đạo trực tiếp, thống nhất của Đảng từ Trung ương đến cơ sở, đáp ứng yêu cầu thực tiễn của phong trào cách mạng lúc đó.

       Tiếp đến, tại Bà Điểm - Hóc Môn - Gia Định, đồng chí liên tục chủ trì ba Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương, đưa ra nhiều quyết sách quan trọng, đó là: 1) Hội nghị tháng 3/1937, thống nhất các tổ chức Đảng ở Bắc Kỳ và Trung kỳ, xác định những chủ trương mới thúc đẩy phong trào cách mạng phát triển; 2) Hội nghị tháng 9/1937 thông qua một số quyết định quan trọng về việc thành lập Mặt trận thống nhất nhân dân phản đế Đông Dương, phát triển cơ sở đảng trong các thành thị và đồn điền, kết hợp các hình thức đấu tranh công khai và bán công khai. Nhờ vậy, chỉ trong 1 năm, Đảng ta từ chỗ bị địch khủng bố trắng đã thành lập lại Ban Chấp hành Trung ương và Ban Thường vụ Trung ương; 3) Hội nghị tháng 3/1938, phân tích thái độ của các đảng phái, các tổ chức chính trị ở Đông Dương, công tác quần chúng, công tác tổ chức và lãnh đạo của Đảng, quyết định đổi Mặt trận thống nhất nhân dân phản đế Đông Dương thành Mặt trận thống nhất dân chủ Đông Dương. 

       Hai là, đồng chí Hà Huy Tập là một nhà lý luận sắc sảo, một cây bút chiến đấu trên mặt trận tư tưởng và chính trị của cách mạng Việt Nam, tổ chức và chỉ đạo xuất bản sách, báo, tạp chí của Đảng.

       Đồng chí Hà Huy Tập là người sáng lập, tổng biên tập của nhiều tờ báo, cơ quan ngôn luận của Trung ương Đảng, tích cực nghiên cứu lịch sử Đảng. Ở tuổi 23, đồng chí đã hoàn thành cuốn Sơ thảo lịch sử phong trào cộng sản ở Đông Dương, tổng kết sâu sắc thực tiễn cách mạng Việt Nam trong những năm đầu do Đảng lãnh đạo. Ngoài ra, đồng chí còn viết khoảng 25 tác phẩm khác. Bằng ngòi bút đầy tính chiến đấu dưới nhiều bút danh khác nhau, đồng chí Hà Huy Tập đã viết nhiều bài đăng báo kiên quyết vạch trần bộ mặt thật, phê phán quan điểm phản động của các phần tử chống đối; tuyên truyền, kiên định bảo vệ quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin. Các tác phẩm Vì một mặt trận nhân dân Đông Dương, Vì sao cần sự ủng hộ Mặt trận bình dân bên Pháp... của đồng chí là những tác phẩm lý luận chính trị của Đảng có giá trị, góp phần chỉ đạo cách mạng trong thời kỳ vận động dân chủ.

       Ba là, đồng chí Hà Huy Tập là một tấm gương của người chiến sĩ cộng sản anh dũng, kiên trung, bất khuất, chí công vô tư, hy sinh trọn đời vì nước, vì dân.

       Từ một trí thức yêu nước, đi theo con đường cách mạng và trở thành Tổng Bí thư của Đảng ở tuổi 30, đồng chí Hà Huy tập đã tỏ rõ năng lực dự báo tình hình, nắm bắt thời cơ, tận dụng mọi điều kiện thuận lợi cùng với các cơ quan lãnh đạo của Đảng ta lúc đó đưa ra những quyết sách phù hợp. Trong hoạt động cách mạng, đồng chí đã vượt qua mọi khó khăn gian khổ, chấp nhận mọi thử thách, sẵn sàng hy sinh vì lý tưởng cộng sản cao đẹp, vì độc lập, tự do của Tổ quốc. Bị địch bắt, dù kẻ thù đã dùng nhiều thủ đoạn dã man nhất tra tấn, nhưng đồng chí vẫn kiên trung, bất khuất, giữ vững niềm tin và ý chí chiến đấu. Trước tòa án của thực dân Pháp, đồng chí đã khảng khái nói: “Tôi chả có gì phải hối tiếc. Nếu còn sống, tôi tiếp tục hoạt động”. Đồng chí Hà Huy Tập đã anh dũng hy sinh trước mũi súng của kẻ thù ở tuổi 35 với lời nhắn nhủ: “Hãy xem tôi như người còn sống” đã thể hiện niềm tin mãnh liệt, khát vọng cống hiến, chiến đấu cho lý tưởng cao cả của Đảng và dân tộc.

       Cuộc đời hoạt động cách mạng oanh liệt của đồng chí Hà Huy Tập tuy ngắn ngủi, nhưng những đóng góp của đồng chí cho sự nghiệp cách mạng của Đảng ta và dân tộc ta là rất quan trọng và to lớn. Sự nghiệp cách mạng vẻ vang của đồng chí đã để lại cho chúng ta bài học vô cùng quý giá về lý tưởng cộng sản, về tinh thần học tập, rèn luyện, phấn đấu không ngừng, về ý chí chiến đấu đến hơi thở cuối cùng vì độc lập, tự do của Tổ quốc, vì hạnh phúc, ấm no của nhân dân. Tinh thần và sự nghiệp cách mạng vẻ vang của đồng chí Hà Huy Tập sống mãi cùng với Đảng, Tổ quốc và nhân dân ta.

                                                                                                Khánh Thiện

(Nguồn: Tài liệu tuyên truyền Ban Tuyên giáo Thành ủy; Sổ tay Báo cáo viên năm 2016)