Chúng tôi có dịp công tác tại Cơ sở cai nghiện ma túy số 2 vào thời điểm đơn vị chuẩn bị công tác kỷ niệm 25 năm ngày thành lập. Không khí làm việc trở nên tấp nập hơn, mọi người cố gắng hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình và chăm lo cho đời sống học viên để tất cả được hưởng ngày vui trọn vẹn. Cơ sở cai nghiện ma túy số 2, nơi ươm mầm xanh đã thức tỉnh biết bao tâm hồn, giúp người lầm lỗi trở thành người có ích cho xã hội.
Những bản “trích ngang lý lịch” buồn…
Mỗi học viên đi cai nghiện ma túy, mỗi người một hoàn cảnh, một số phận, nhưng điểm chung ở họ là đều có một “trích ngang lý lịch” buồn mà chính họ cũng chỉ muốn quên đi. Nguyễn Văn Th. quê ở Vĩnh Long, năm nay 32 tuổi. Th. sinh ra trong gia cảnh nghèo khó, bản tính hiền lành, chăm chỉ. Những năm 2007-2010, khi gia đình Th. chuyểnmô hình kinh tế, thực hiện trang trại vườn, ao, chuồng trên diện tích 10 công đất (1.000m2 /1 công), đời sống gia đình khá giả hơn nhờ thu hoạchtừ trang trại. Có tiền ngỡ là may, hoá ra lại là rủi, Th. bắt đầu đua đòi chơi bời cờ bạc, lô đề... với nhóm thanh niên trong ấp và rồi vướng vào heroin. Khi đã là con nghiện, từ một thanh niên hiền lành, chăm chỉ, Th. ngày càng hư hỏng. Để có tiền hút, ban đầu anh về nhà xin tiền ba mẹ, lấy cớ mua cái này cái kia; sau đó thì ăn trộm con gà, vật dụng.... trước là của gia đình, sau tới của hàng xóm… Thấy Th. nghiện ngập bê tha, nghĩ cần phải lấy vợ để có người “giữ chân” con, ba mẹ Th. nhờ người mai mối và hỏi cưới cho anh một cô gái xã bên. Có vợ, những tưởng Th. sẽ chí thú làm ăn, nhưng cuối cùng vẫn chứng nào tật ấy, khi đã có hai mặt con, Th. vẫn thường xuyên trộm cắp, không những thế còn là phần tử gây rối ở địa phương. Trong một lần lên thăm bạn ở quận Bình Tân,tụ tập bạn bè ăn chơi,sử dụng chất ma tuý, Th. bị Công an quận Bình Tân bắt, đưa vào Cơ sở theo diện cai bắt buộc...
Đặng Văn N. sinh năm 1987, trong một gia đình buôn bán ở khu vực Chợ Lớn, Quận 5. Từ nhỏ N. đã được sống trong đầy đủ, sung sướng nhưng vốn ham chơi, lười học, trầy trật mãi anh mới học đến lớp 10 và bỏ học ở nhà la cà quán xá với đám bạn hư hỏng trong khu phố. Và sau đó, anh “dính” vào ma tuý lúc nào không hay. Để có tiền hút, N. về xin tiền bố mẹ, các anh chị, rồi thì bán nhẫn, dây chuyền vàng, cả chiếc xe đạp gia đình sắm cho đi học cũng bán. Chưa hết, N. còn mượn xe của cha, của các anh chị đi cầm ký lấy tiền hút chích.Trong một lần gây rối, anh ta cùng một nhóm thanh niên hư hỏng khác đã bị công an bắt, rồi được chuyển về Cơ sở cai nghiện.
Học viên cai nghiện ma túy tham gia các lớp học văn hóa
Lại Văn B. sinh năm 1967, trong một gia đình đông anh em ở quận Tân Bình. Vốn ham chơi, lười lao động nên từ khi 14, 15 tuổi, B. đã theo bạn bè bỏ học đi chơi rồi nhập nhóm thanh niên hư hỏng suốt ngày cờ bạc, hút xách. Năm 2009, B. vào Trường cai nghiện theo diện cai nghiện bắt buộc. Sau khi được điều trị cắt cơn, như các học viên khác, B. tham gia rèn luyện, lao động rồi theo nguyện vọng được phân vào lớp học nghề điện dân dụng, hy vọng có một nghề để sau khi trở về nhà có thể bắt đầu lại cuộc đời. Kết thúc quá trình cai nghiện,B. cùng nhiều học viên khác, với sức khoẻ ổn định và nghề nghiệp trong tay, đã “phơi phới niềm tin” cùng người thân trở về với lời thề sẽ không quay trở lại nơi cai nghiện. Về nhà được vài năm, lấy vợ sinh con, rồi còn được gia đình cho làm chủ một cửa hàng điện dân dụng, thế nhưng B. tái nghiện lúc nào cả nhà không ai hay. Chỉ đến khi B. bị bắt cùng một nhóm con nghiện, cha mẹ, vợ con anh mới tá hoả. Anh đếnCơ sở với dáng hình gầy gò, thiếu sinh khí, cùng đôi mắt luôn cụp xuống vì sự hổ thẹn trước ánh mắt xa xót của người thân…
Trên đây chỉ là ba trong số hàng trăm “bản trích ngang lý lịch” mà tôi ghi lại được khi trò chuyện với cáchọc viên trong lần lên thăm Cơ sở cai nghiện ma túy số 2 dịp kỷ niệm 25 năm ngày thành lập Cơ sở vừa qua. Đó là những “quá khứ buồn” mà vì nó họ đang có mặt tại đây để làm lại đời mình. Có người bắt đầu lạitừ bài học vỡ lòng, nhiều người bắt đầu từ những công việc, những nghề nghiệp đơn giản để sau khi trở về hoà nhập cộng đồng có thể tìm được việc làm, ổn định cuộc sống và đoạn tuyệt với ma tuý. Con đường đó thật nhiều chông gai, đòi hỏi rất nhiều nghị lực, sự quyết tâm của họ, đồng thời cũng cần rất nhiều tình thương yêu, sự bao dung từ phía cộng đồng...
Gian nan sự học “làm lại cuộc đời”...
Cơ sở cai nghiện ma túy số 2 trải qua 25 năm xây dựng và phát triển, với cơ ngơi được kiến thiết khoa học, hài hoà giữa thiên nhiên với cuộc sống những người bệnh trong công tác điều trị, rèn luyện, học tập và lao động của các học viên tại đây. Đến khu vực nhà điều trị, khu học tập và nhà xưởng là con đường trải nhựa phẳng lìvới hai bên là hoa, cây xanh mát.
Tại khu vực y tế, các đối tượng mới “nhập học” sẽ được hỗ trợ phục hồi sức khoẻ, điều trị các bệnh. Sau đó, đối tượng được đưa về các khu quản lý học viên, tập luyện theo phác đồ điều trị; sau đó mới học nghề, tham gia lao động sản xuất…
Hiện nay, Cơ sở cai nghiện ma túy số 2 tổ chức các lớp dạy nghề như: Sửa chữa điện dân dụng, cơ khí, điện lạnh, xây dựng, tin học văn phòng, chăn nuôi, trồng trọt... và còn có cả lớp xoá mù chữ. Khi chúng tôi vào, lớp học đang rộn rã tiếng học đánh vần của những người tuổi đời hầu hết đều đã ngoài 30, 40… Cáchọc viên này bắt đầu nhập lớp từ sau khi được điều trị cắt cơn. Họ được dạy chữ để có thể biết đọc, biết viết và nhiều người đã không giấu được niềm vui.
Khuôn viên Cơ sở cai nghiện ma túy số 2 khang trang
Rời lớp xoá mù chữ, chúng tôi vào thăm khu dạy nghề. Tại lớp học điện dân dụng, các học viên được chia thành nhóm thực hành các thao tác nghề nghiệp. Anh Lại Văn B., người đã được tôi nhắc đến ở đầu bài viết, vốn có kiến thức nghề điện từ đợt cai nghiện trước, giờ được phân công hướng dẫn các học viên khác. Nhìn người đàn ông từng có quá khứ lầm lỗi, mái tóc đã lấm tấm sợi bạc, đang kiên trì chỉ dẫn cho anh em thực hành thao tác lắp đặt hệ thống điện gia đình, tôi cảm thấy thật xúc động. Chỉ mong sao sau lần “tái nhập” Cơ sở này, anh sẽ đoạn tuyệt được hẳn với ma tuý, để vợ con anh thật sự có một mái ấm yên vui…
Lớp dạy may công nghiệp
Sang lớp dạy nghề may công nghiệp, Nguyễn Văn Th., Đặng Văn N., những người cũng được nhắc đến ở đầu bài viết, cùng hàng chục học viên trong sắc áo xanh đồng phục của Cơ sở đang chăm chú vào công việc của mình. Những khoé mắt đã hằn nhiều nếp nhăn, đang chăm chú cắm cúi kéo từng đường chỉ, công việc rất cần sự khéo léo, tỉ mẩn. Nhìn họ, thật khó tin đó là những con người một thời quậy phá, thậm chí còn là những “tay anh chị” trong giới giang hồ…
Tiếp đến là khu vực chăn nuôi, trồng trọt,… ở đâu chúng tôi cũng bắt gặp những học viên đang say sưa, chăm chỉ với công việc. Họ dừng tay chào chúng tôi rồi lại tiếp tục với công việc của mình. Trong câu chuyện với chúng tôi, anh Phạm Chí Bình, Phó Giám đốc Cơ sở, bảo: Để các đối tượng cai nghiện hiệu quả chỉ có thể cho họ nếm trải những vất vả, gian nan và khi được chứng kiến thành quả lao động của mình, họ mới thấy yêu lao động. Tham gia lao động sản xuất, có việc làm phù hợp với sức khoẻ của từng đối tượng là cách tốt nhất để vừa giúp họ rèn luyện sức khoẻ, vừa chống tái nghiện hiệu quả nhất…
Kết nối những trái tim đầy nhiệt huyết, những đôi bàn tay chăm chỉ, những trí tuệ đổi mới, sáng tạo của cán bộ, nhân viên tại Cơ sở cai nghiện ma túy số 2. Trong 25 năm quahọ luôn cố gắng làm saonơi này là mái nhà chung cho nhiều bước chân lầm lỡ tìm lại được con đường quay về với chốn bình yên của mình, quay về với khao khát được sống đúng nghĩa. Nếu trước Cơ sở cai nghiện ma túy số 2 là một khu rừng đồithì hôm nay trở thành một cơ ngơi bề thế. Đó là những hàng cây đang dần lớn lên, toả bóng ven các con đường nhựa, hàng chục ngàn héc ta đất đã được khai hoang trồng cà phê, hàng trăm mét vuông chuồng trại được xây dựng để nuôi gà, bò, vịt, lợn .... và những héc ta rau xanh các loại được trồng vụ nối vụ, những nhà xưởng luôn rộn vang tiếng máy, tiếng búa. Rồi sân chơi thể thao, sân khấu biểu diễn văn nghệ ... cộng với khu nhà quản lý học viên khang trang, sạch sẽ.. … Tất cả đã góp phần đáp ứng nhu cầu đời sống của tập thể cán bộ, học viên Cơ sở.
Nhờ được học tập, rèn luyện trong một môi trường lao động nghiêm túc, dẫu đâu đó còn những học viên tái nghiện nhưng bằng tấm lòng, bằng sự tận tình chăm lo đến bữa ăn, giấc ngủ, viên thuốc lúc ốm đau, những cử chỉ đúng mực, đầy tình người, những cán bộ, nhân viên Cơ sở cai nghiện ma túy số 2 đã thắp sáng niềm tin, chắp cánh cho những cuộc đời lầm lỡ. Mặc dù vậy, anh Phạm Chí Bình, Phó Giám đốc Cơ sở vẫn rất trăn trở. Anh bảo: “ Nhữnghọc viên sau khi rời khỏi đây họ có tái nghiện hay không, thú thực là không nói chắc được. Bởi một đối tượng sau cai khi trở lại cuộc sống bình thường, cùng với nghị lực của bản thân, còn cần rất nhiều sự đồng cảm, sẻ chia của người thân, cộng đồng, rồi còn cần có một công ăn việc làm ổn định v.v.. thì mới giúp họ vĩnh viễn thoát khỏi ma tuý…”.
Trăn trở của anhPhạm Chí Bình một lần nữa càng cho thấy để có ngày trở lại sáng sủa, phía trước các học viên còn biết bao thách thức, chông gai. Mong sao họ sẽ vượt qua!
Đoàn Toàn
